اعتیاد و افسردگی
مکانیسم دیگری که در تغییر علایم افسردگی مورد بررسی قرار می گیرد پدیده (سوگ) است. بخش مهمی از خلق پایین به علت افسردگی نیست، بلکه سوگواری به فقدان است – سوگواری از دست دادن زندگی، دوستان، همسر، جوانی و فرصت ها. آگاهی بیمار به شرایط، بعد از ترک مواد و به تدریج افزایش می یابد. بیمار پس از ترک مواد با رسیدن به پاکی، بتدریج متوجه عوارض فردی، خانوادگی و اقتصادی سالها مصرف می شود و در واکنش به آن افسرده و غمگین می شود.
برای توجیه حالت افسردگی آنها، تغییر شبکه اجتماعی بیماران، مطرح می شود. با گذشت زمان و بر اثر اعتیاد، شبکه اطرافیان بسیار تغییر ماهیت می دهند. پس از ترک مواد، نیز به جز اینکه شبکه افراد مشکل دار، آنها با افراد دیگری نمی توانند ارتباط برقرار کنند یا باید در انزوای کامل باقی بمانند یا به شبکه ارتباطی گذشته بازگردند. هر دو این حالت مخرب است. بهمین دلیل، بازگشت به اجتماع، در درمان اعتیاد و افسردگی ناشی از آن نقش مهمی دارد.
علاوه بر شبکه اجتماعی، سبک زندگی نیز در بروز و حفظ حالت افسردگی مؤثر است. فقدان فعالیت های لذتبخش، عدم اشتغال، بی هدفی، بی نظمی چرخه خواب و بیداری، کم تحرکی و یکنواختی، موجب افت خلق در این بیماران میشود. بهمین دلیل برخی نظریه پردازان معتقدند که اصلاح سبک زندگی و فعال سازی رفتاری، گام مهمی در درمان معتادان است و افسردگی آنها ناشی از اختلال در سبک زندگی شان است. به عنوان مثال، تنها تنظیم میزان خواب و ساعات به خواب رفتن و بیدار شدن اثر قابل توجهی در کاهش علایم افسردگی آنها دارد.
افسردگی معتادان از نظر علایم شباهت زیادی به افسردگی عمده و افسردگی دو قطبی دارد و از سبب شناسی مشابه آن پیروی می کند. شیوع و بروز بیماری افسردگی معتادان از هر نوع بیش از جمعیت عادی است. درمانگران متخصص در این حیطه ملزم به رعایت جنبه های خاص هستند که خارج از بحث حاضر است. به طور کلی یکی از مهمترین فشارهایی که بیمار تحمل می کند این است که جایگاه و اعتبار خود را بین اطرافیان از دست می دهد و بی اعتمادی و بی احترامی نزدیکان و خانواده انگیزۀ مهمی برای درمان است. روان درمانی و مشاوره به بیمار این فرصت را می دهد که با درمانگر خود رابطه ای غیر طرد کننده، غیر قضاوتی و با ثبات برقرار کند. درمانگر با پذیرش بیمار و هویت او، بخش عمده ای از خلق منفی ناشی از طردشدگی را از بین می برد و با نگرش مثبت غیر مشروط خود به تثبیت خلق بیمار کمک می کند.
ادامه دارد…
حوری بافته چی
